Ý nghĩa của tục đi chùa đầu năm?

Theo sư thầy Thích Thanh Huân (chùa Pháp Vân, Hà Nội) thì phong tục đi chùa là một nét văn hóa của người Á Đông nói chung, đặc biệt là những nước ảnh hưởng bởi khí hậu 4 mùa.

Còn ở Việt Nam cũng theo quy luật của tự nhiên “Xuân sinh, Hạ trưởng, Thu liễm, Đông tàng” (mùa xuân thì sinh ra, mùa hạ thì trưởng thành, mùa thu thì thu liễm, mùa đông thì bế tàng). Vì vậy, phong tục đi chùa đầu mùa xuân vừa là khởi đầu của 1 năm, khởi đầu của sự sống và nó trở thành yếu tố tâm linh gắn với văn hóa, tín ngưỡng của người Việt.

Sau khi vãn bữa cơm chiều tất niên, những người phụ nữ trong gia đình đã tất tả sắm lễ đi chùa. Nải chuối, một lễ trầu cau (một, ba, năm, bảy quả cau lá trầu), thêm mấy đồng tiền mới - nhà nào tươm hơn thì có xôi, có oản - tất cả được bày lên mâm sẵn sàng.

Các cụ, các bà khăn áo tươm tất đi trước, con dâu, con gái đi sau bê lễ. Đêm ba mươi tết, trước giờ lễ giao thừa ở gia tiên, những người già đã đến thắp hương nơi Tam Bảo, với tất cả lòng thành kính.

Trong đêm giao thừa, dân chúng đến lễ tạ tại các cửa chùa rất đông. Họ đến lễ tạ như lời tri ân, cảm ơn cho năm cũ đồng thời cầu cho năm mới được may mắn.

Ngoài ra, rất nhiều Phật tử cao tuổi thường đến chùa từ sớm để cùng nhà chùa sửa sang, dọn dẹp cho đẹp để đón những du khách đến cửa chùa. Ngôi chùa ở làng quê đã trở thành bàn thờ chung của tăng ni phật tử, đồng thời cũng là ngôi nhà chung của cộng đồng dân cư trong những ngày tết....

Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm - Phó Chủ tịch Hội đồng trị sự, TƯ Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã nói về một số quan niệm sai lầm trong việc đi lễ chùa đầu năm của nhiều người: "Ngày xưa quan niệm của cha ông ta khác lắm.

Các cụ quan niệm Phật là tự tâm và khi đi lễ đầu năm, muốn công đức hay có thành tâm xây dựng chùa thì bao giờ cũng một là gửi thẳng đến sư thầy trụ trì, hoặc bỏ vào hòm công đức.

Chứ không như ngày nay, quan niệm của mọi người là để ít tiền lên bàn thờ mới thể hiện lòng thành kính với Phật. Hay mọi người quan niệm cứ cầu lộc, cầu phúc, cầu may mắn bằng ít tiền lễ và xoa tay vào tượng là đạt được lời cầu...".