Điều gì xảy ra nếu cá mập biến mất?

Sự biến mất của loài săn mồi đầu bảng như cá mập sẽ gây mất cân bằng sinh thái nghiêm trọng, khiến nhiều động vật khác chết theo.

Cá mập là động vật săn mồi tiến hóa thành công. Chúng đã bơi trong các đại dương suốt 400 triệu năm và đa dạng hóa theo thời gian để định cư cả ở sông hồ. Khoảng 500 loài cá mập còn tồn tại trên Trái Đất ngày nay và có thể còn những loài chưa phát hiện.

Cá mập đã sinh sống trên Trái Đất hàng trăm triệu năm. (Ảnh: Twitter).

Cá mập sinh sống ở các hệ sinh thái trên khắp thế giới, bao gồm rừng ngập mặn, rạn san hô nhiệt đới, Bắc Băng Dương lạnh giá. Dù sống ở đâu hay lớn cỡ nào, tất cả cá mập đều là động vật săn mồi và đóng vai trò thiết yếu đối với sự lành mạnh của môi trường, theo Jenny Bortoluzzi, nghiên cứu sinh ở khoa động vật học thuộc Đại học Trinity Dublin, Ireland.

Cá mập loại bỏ những con cá ốm yếu, đảm bảo quần thể cá luôn khỏe mạnh và ở quy mô phù hợp với những nguồn tài nguyên trong môi trường sống. Thậm chí chỉ riêng sự tồn tại của cá mập cũng giúp bảo tồn hệ sinh thái. Ví dụ, cá mập hổ (Galeocerdo cuvier) sống ở cánh đồng cỏ biển xua đuổi rùa và ngăn chúng ăn quá nhiều loài thực vật này.

Cá mập cũng góp phần điều phối sản sinh oxy dưới đại dương bằng cách ăn những loài cá chuyên tiêu hóa sinh vật phù du nhả oxy, theo Victoria Vásquez, nghiên cứu sinh ở Phòng thí nghiệm hải dương Moss Landing.

Môi trường rạn san hô cũng là ví dụ tốt khác về tầm quan trọng của cá mập đối với sự đa dạng sinh học và hệ sinh thái, theo Toby Daly-Engel, trợ lý giáo sư khoa học hải dương kiêm giám đốc Phòng thí nghiệm bảo tồn cá mập ở Đại học Công nghệ Florida. "Nếu cá mập biến mất, số lượng cá nhỏ sẽ bùng nổ bởi không có loài nào ăn thịt chúng. Không lâu sau, thức ăn của chúng gồm sinh vật phù du, tổ chức vi sinh vật và tôm nhỏ đều sẽ cạn kiệt, cuối cùng tất cả cá nhỏ sẽ chết đói", Daly-Engel giải thích.

Khi không còn cá mập, tảo và vi khuẩn sẽ xâm nhập và bao phủ rạn đá, khiến san hô không thể quang hợp. "San hô sẽ chết, để lại lớp khung sau này biến thành đá vôi", Daly-Engel nói.

Cá mập cũng cung cấp thức ăn cho động vật ăn thịt ở đại dương. Những con cá mập trắng mất gan dạt vào bãi biển Nam Phi được cho là nạn nhân của cá voi sát thủ.

Khoảng 25% cá mập và cá đuối bị đe dọa tuyệt chủng, theo Smithsonian Channel. Do cá mập sinh ít và con non chậm phát triển, số lượng cá mập không được bổ sung đủ nhanh để bù đắp thiệt hại do đánh bắt thương mại gây ra.