Hàng triệu năm trước rắn từng có hông

Một thời, rắn từng có chân. Phát hiện mới đây cũng tiết lộ ít nhất một con trong số chúng đã có hông. Hoá thạch mới tìm được có thể giúp các nhà khoa học gắn kết những mảng tối trong lịch sử tiến hoá của họ nhà rắn.

Cho đến nay, quan điểm phổ biến vẫn cho rằng những con rắn cổ đại đã không có chân ngay từ khi chúng trườn từ dưới nước lên đất liền. Tuy nhiên, điều đó có thể không đúng.

Minh họa Najash, loài rắn cổ xưa nhất từng được tìm thấy, bò bằng 2 chân và 

là bằng chứng cho thấy họ nhà rắn đã tiến hoá trên cạn chứ không phải từ biển.(Ảnh: Livesience)

Loài rắn mới được tìm thấy có tên khoa học là Najash rionegrina, sống cách đây khoảng 90 triệu năm ở Patagonia, Argentina. Các nhà khoa học khai quật được nó dưới lớp trầm tích lục địa, chứng tỏ nó đã sống ở trên cạn. Con vật cũng có nhiều đặc điểm về xương sọ và xương sống chung với các loài rắn đất liền hiện đại và là những đặc điểm cần thiết cho cuộc sống ở cạn.

"Sinh vật mới là sự chứng thực thêm về nguồn gốc đất liền của rắn và loại bỏ giả thuyết về mối liên hệ giữa rắn với các loài bò sát biển đã tuyệt chủng, có tên gọi mosasaur", đồng tác giả nghiên cứu Hussam Zaher từ Đại học Meseu de Zoologia ở Sao Paulo, Brazil, cho biết.

Mosasaurs là một loại bò sát hình rắn, sống dưới nước, với những cái chân giống như mái chèo giúp nó bơi lội. Giả thuyết trước đây cho rằng rắn đã xuất hiện khi các chân chèo này tiêu biến.

Ảnh về vùng xương hông của rắn Najash. Có thể nhìn thấy đùi phải ở phần trên của ảnh. (Ảnh: LiveScience)

Najash đã "đánh bại" ba hoá thạch rắn biển với chân sau phát triển - Haaisophis, Pachyrhachis, và Eupodophis - ở gốc của cây gia đình nhà rắn, để trở thành loài rắn nguyên thuỷ nhất được biết. Những loài khác thiếu xương hông, và phân tích của Zaher chứng tỏ chúng có họ hàng gần gũi hơn với các loài rắn phát triển về sau.

Điều gây tranh cãi hiện nay là con rắn có xương hông, nghĩa là nó có thể sử dụng chân để đào và trườn. Điều đó sẽ dẫn tới lối sống chui lủi tương tự như những loài rắn đào hang hiện đại. "Về mặt hình thái học, những chiếc chân có chức năng hoàn chỉnh", Zaher nói. "Mặc dù vậy, chúng tôi không thể chắc chắn rắn đã sử dụng chúng như thế nào".

Về sau, rắn đã tiêu biến hông và chân sau, trở nên chuyên hoá hơn cho những kiểu sống trên đất liền và trong các vùng nước khác nhau.