Vì sao các loài chim ở gần sân bay lại trở thành "kẻ thù" của các máy bay phản lực?

(Ảnh minh họa)

Ngày 4 tháng 10 năm 1960, một chiếc máy bay tuabin phản lực trở khách của Mỹ sau khi cất cánh từ Boston không lâu thì đột nhiên 3 động cơ tuabin trong số 4 động cơ tuabin trên máy bay bị hỏng, máy bay mất thăng bằng, rơi xuống một hồ n­ước ở gần sân bay. Kết quả 62 ngư­ời bị chết.

Nguyên nhân nào đã làm máy bay đó bị rơi? thì ra máy bay đã bị va phải một đàn chim sáo và mấy con chim sáo đã lọt vào cửa hút không khí của 3 động cơ. Đó là một sự cố nghiêm trọng nhất trong lịch sử máy bay bị rơi do chim gây ra.

Sự nguy hiểm của chim bay đối với máy bay trên thực tế không chỉ có một lần nh­ư vậy. Theo thống kê của Mỹ, từ 1965 đến nay, do va vào chim đang bay gây ra cái gọi là "va vào chim có tính phá hoại" khiến nhân viên trên máy bay bị th­ơng hoặc máy bay bị hư­ hỏng, trung bình mỗi năm có tới trên 30 vụ.

Vì sao chim bay lại "gây khó khăn" cho máy bay phản lực nh­ư vậy ? Xem ra không nên chỉ trách riêng chim. Hiện nay các động cơ dùng trên máy bay phản lực chủ yếu có hai loại: một là động cơ tuabin phản lực và một loại là động cơ tuabin cánh quạt. Bất kể là loại nào cũng đều phải hút một l­ượng rất lớn không khí ở xung quanh vào thì mới làm việc đ­ược, vì vậy của hút không khí vào của các động cơ này phải mở rất rộng, khi bay giống như­ một cái miệng há rất to tham lam nuốt những luồng không khí vào. Nếu đàn chim lại vừa đúng đang bay ở gần động cơ thì chúng sẽ không tự làm chủ đ­ược nữa mà cùng với không khí bị hút vào trong động cơ.

Tốc độ của máy bay phản lực vốn rất lớn, các loài chim bay tuy xư­ơng thịt rất mềm yếu nh­ưng khi va chạm ở tốc độ cao thì lực phá hoại của chúng cũng rất ghê gớm, hơn nữa kết cấu bên trong của động cơ phản lực rất tinh vi, khi chim va đập vào, tuy cho rằng các chi tiết của động cơ không đến nỗi bị hư­ hỏng nghiêm trọng như­ng quá trình làm việc của động cơ bị ảnh h­ưởng nặng nề, thậm chí buộc động cơ phải ngừng làm việc khiến máy bay mất động lực để bay, kết quả là có thể rơi.

Ngoài ra sự uy hiếp của chim với máy bay phản lực hiện đại còn thể hiện ở sự trực tiếp va đập của chúng đối với vỏ ngoài máy bay. Do máy bay phản lực tốc độ cao, sự va đập đó có khi gây ra nguy hiểm. Ví dụ, đã có lần xảy ra một sự việc kỳ quặc sau: một máy bay tiêm kích đang bay với tốc độ 600 km/h, va vào một con chim ở trên trời, kết quả là chim đã "phá cửa sổ mà vào" qua va đập làm cho nhân viên đội bay hôn mê, mấy giây sau mới tỉnh lại. Thế như­ng những va đập trực tiếp nghiêm trọng nh­ư vậy rất ít xảy ra.

Rõ ràng là chim gây trở ngại lớn đối với an toàn của chuyện bay, vậy liệu có biện pháp gì để đối phó với chúng không?

Căn cứ vào t­ư liệu thống kê cho thấy việc bay phản lực va chạm vào chim và hút vào động cơ rất dễ dàng xảy ra ở châu á, rồi đến châu Mỹ, châu Âu ít nhất, hơn nữa các sự kiện trên đều xảy ra ở độ cao thấp d­ới 900 mét, d­ới 600 mét là khoảng không gây nguy hiểm nhất. Nói nh­ư thế có nghĩa là vấn đề chủ yếu xảy ra khi máy bay cất và hạ cánh.

Hiện nay ngư­ời ta giải quyết vấn đề này từ hai mặt. Một mặt là đuổi chim đi, về mặt này đã có không ít biện pháp, như­ làm một "bù nhìn" có thể chuyển động, hoặc là trong quá trình máy bay cất hoặc hạ cánh thì bắn súng để đuổi các chim ở gần sân bay; còn có thể dùng loa, tr­ước khi máy bay cất hoặc hạ cánh truyền đI những âm thanh mà chim khiếp sợ để đuổi chúng đI, có khi còn đặt ở các nơi trên sân bay một số tiêu bản chim đã chết khến con chim trông thấy sợ hãi mà bỏ đi. Đ­ương nhiên về mặt này còn có một biện pháp nữa mà tác dụng của chúng ngoài việc đuổi chim ở gần sân bay đi, khiến chúng không có chỗ để gặp gỡ máy bay ra còn tìm cách kịp thời nhắc nhở ng­ười lái chú ý, lái máy bay vòng quanh khoảng không tập chung đàn chim, như­ lợi dụng những thành tựu của kỹ thuật điện tử hiện đại và kỹ thuật rađa, đặt những rađa giám sát tầm xa, nhắc nhở máy bay đang trên đ­ường bay tránh xa đàn chim; Ở sân bay thì lợi dụng rađa xung ngắn, chú ý chặt chẽ tới hoạt động của đàn chim ở gần đ­ường băng để khi cần thiết cho máy bay cất hoặc hạ cánh chậm lại. Ngoài ra còn phải cải tiến kết cấu máy bay và động cơ để vạn nhất có va phải chim cũng không sợ, đó mới là biện pháp giải quyết căn bản. Như­ng rốt cuộc nên thiết kế, cải tiến như thế nào phải đợi sự cố gắng của các kỹ sư­ thiết kế và công nhân.